Πόση Αλήθεια Κρύβεται από Πίσω από το “Πλάκα Κάνω”;

Το χιούμορ είναι ένα από τα πιο πολύπλευρα και ισχυρά εργαλεία που διαθέτουμε ως άνθρωποι. Μια φράση όπως το “πλάκα κάνω” μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα καταστάσεων, όπως  για να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα, να προσφέρει μια στιγμή γέλιου ή ακόμη και να καλύψει μια άβολη αλήθεια. Όμως, πόση αλήθεια μπορεί να κρύβεται πίσω από το αθώο προσωπείο του αστείου;

Το χιούμορ ως “καμουφλάζ”

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το χιούμορ συχνά λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας. Όταν κάποιος λέει “πλάκα κάνω”, ενδέχεται να προσπαθεί να εκφράσει κάτι που διστάζει να παραδεχτεί ευθέως. Για παράδειγμα, ένα αστείο που σχολιάζει την εμφάνιση ή τη συμπεριφορά κάποιου μπορεί να κρύβει μια πραγματική σκέψη ή συναίσθημα που δεν τολμά να εκφραστεί ξεκάθαρα.

Σε πολλές περιπτώσεις, το αστείο μπορεί να είναι μια μορφή “πειραγμάτων” που τεστάρει τα όρια της σχέσης. Είναι ένας ασφαλής τρόπος να πει κανείς κάτι που διαφορετικά μπορεί να θεωρηθεί άβολο ή προσβλητικό.

Όταν το αστείο πληγώνει

Παρά την καλή πρόθεση, τα αστεία που κρύβουν αλήθειες μπορεί να προκαλέσουν παρεξηγήσεις ή ακόμη και συναισθηματική βλάβη. Το “πλάκα κάνω” συχνά χρησιμοποιείται για να αποσείσει την ευθύνη από τα λόγια που έχουν ήδη ειπωθεί. Ωστόσο, όταν ένα αστείο “πατάει” σε ευαίσθητα θέματα, μπορεί να αφήσει σημάδια που δεν ξεθωριάζουν εύκολα.

Για παράδειγμα, το χιούμορ γύρω από προσωπικά θέματα, όπως οι ανασφάλειες ή οι αδυναμίες κάποιου, μπορεί να δημιουργήσει αίσθημα ντροπής ή απόρριψης. Ακόμη κι αν το “πλάκα κάνω” έρχεται να μετριάσει την κατάσταση, το αρχικό μήνυμα ενδέχεται να έχει ήδη αφήσει το αποτύπωμά του.

Το χιούμορ ως εργαλείο αλήθειας

Από την άλλη πλευρά, το χιούμορ μπορεί να λειτουργήσει και ως ένας ευφυής τρόπος για να ειπωθούν αλήθειες που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να εκφραστούν. Σε δύσκολες συζητήσεις, ένα καλά χτισμένο αστείο μπορεί να διευκολύνει την επικοινωνία και να μειώσει την ένταση. Πολλές φορές, τα αστεία αποκαλύπτουν πτυχές της αλήθειας που ο ίδιος ο ομιλητής ίσως δεν έχει πλήρως συνειδητοποιήσει.

Ο φιλόσοφος Φρίντριχ Νίτσε είχε πει κάποτε ότι “η αλήθεια συχνά λέγεται μέσω ενός αστείου”. Το χιούμορ μάς επιτρέπει να αγγίξουμε τα πιο ευαίσθητα θέματα χωρίς τον φόβο της καταδίκης, φέρνοντας στην επιφάνεια κομμάτια της πραγματικότητας που διαφορετικά θα παρέμεναν κρυμμένα.

Πώς να αναγνωρίσουμε την πρόθεση;

Το αν ένα αστείο είναι απλώς αστείο ή κρύβει βαθύτερες αλήθειες εξαρτάται συχνά από το πλαίσιο και τη σχέση μεταξύ των ατόμων. Ο τόνος, η γλώσσα του σώματος και η αντίδραση του συνομιλητή είναι ενδείξεις που βοηθούν να κατανοήσουμε τις πραγματικές προθέσεις πίσω από τα λόγια. Αν το αστείο συνοδεύεται από μια ελαφριά νευρικότητα ή αν αγγίζει επίμονα ένα συγκεκριμένο θέμα, είναι πιθανό να υπάρχει κάτι περισσότερο από ό,τι φαίνεται.

Όπως σε όλα τα πράγματα, έτσι και στο χιούμορ, το μέτρο είναι καθοριστικής σημασίας. Το “πλάκα κάνω” μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με ευαισθησία και ενσυναίσθηση. Το να κάνουμε κάποιον να γελάσει είναι όμορφο, αλλά εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε ότι το γέλιο αυτό δεν συνοδεύεται από πληγωμένα συναισθήματα.

Η φράση “πλάκα κάνω” μπορεί να κρύβει μια δόση αλήθειας, άλλοτε άβολης, άλλοτε αστείας. Το κλειδί βρίσκεται στο να αναγνωρίζουμε πότε το χιούμορ μας ξεπερνά τα όρια και να θυμόμαστε ότι οι λέξεις μας έχουν δύναμη. Το να γελάμε μαζί με άλλους και όχι εις βάρος τους είναι αυτό που τελικά κάνει το χιούμορ πραγματικά όμορφο.

Μαρία Αλεξιάδου